تواضع

برگرفته از سخنان ارزشمند استاد مهدی عدالتیان

---

بعد از بحث تکبر مناسب است از نقطه مقابل آن یعنی تواضع سخن به میان آید. لذا در این بخش به تعریف، اهمیت، نشانه‎ها،آثار و راه کارهای تواضع می‎پردازیم:

تعریف تواضع

تواضع از ماده «وضع» به معنی فرو نهادن است.

بنابراین فروتنی آنست که انسان خود را بالاتر از دیگران نبیند و برای خود جایگاه ویژه‎ای قائل نباشد.

اهمیت تواضع

برای روشن شدن اهمیت تواضع به 5 حدیث دقت نمائیم:

1) در حدیثی از رسول خدا صلی الله علیه و آله می‎خوانیم: روزی حضرت فرمودند:

«مالي لا أرى علَيكُم حَلاوَةَ العِبادَةِ ؟! قالوا:و ما حَلاوَةُ العِبادَةِ ؟ قالَ:التَّواضُعُ»[1]

«چه شده است که شیرینی عبادت را در شما نمی‎بینم؟ عرض کردند: شیرینی عبادت چیست؟ فرمودند: تواضع.»

ناگفته پیداست حقیقت عبادت، نهایت خضوع در برابر پروردگار است.

کسی که شیرینی خضوع و تواضع در برابر خدا را دریابد، در برابر خلق خدا نیز متواضع است.

2) در حدیث دیگری از امیرالمؤمنین علیه السلام آمده است:

«علَيكَ بِالتَّواضُعِ ؛ فإنّهُ مِن أعظَمِ العِبادَةِ »[2] ؛

«بر تو باد تواضع که از برترین عبادات است.»

پس کسی که شیفته عبادت است باید در زمینه تواضع بیشتر کار کند.

3) از امام حسن عسکری علیه السلام نقل شده است که فرمودند:

« التَّواضُعُ نِعمَةٌ لا يُحسَدُ علَيها»[3] ؛ «تواضع نعمتی است که سبب حسادت دیگران نمی‎شود.»

چون فرد متواضع نسبت به همان حسود هم محبت و اظهار علاقه و خدمت می‎نماید و آن شخص حسود هم با او همراه می‎شود.

4) پیامبر گرامی صلی الله علیه و آله فرمودند:

« اربع لایعطیهن الله الا من یحبه، الصمت و هو اول العباده و التوکل علی الله و التواضع، و الزهد فی الدنیا.»[4] ؛

« چهار خصلت است که خدای متعال نمی‎بخشد مگر به کسی که او را دوست دارد:

1- سکوت به جا و به موقع که اولین مرحله از عبادت است

2- توکل بر خداوند

3-تواضع

4- زهد و بی‎رغبتی به امور فانی»

5) امام صادق علیه السلام فرمودند: « فیما أَوحَی اللهُ عَزَّ وَ جَلَّ إلَی دَاوُدَ یا دَاوُدُ کَما أنَّ أقرَبَ النَّاسِ مِنَ اللهِ المُتَوَاضِعونَ کَذَلِکَ أبعَدُ الناسِ مِنَ اللهِ المُتَکَبِّرُونَ»[5]

از جمله وحی های که خدای عزوجل به داود این بود: «ای داود همچنان که نزدیک ترین مردم به  خدا انسان های فروتن هستند، دور ترین مردم از خدا نیز متکبران اند.»

---